Karal: Arıların yok oluşu sadece bal kaybı değil, gıda zincirinin çöküşüdür
DEVA Partisi Genel Başkan Yardımcısı ve İstanbul Milletvekili Hasan Karal, Karadeniz başta olmak üzere Türkiye’nin birçok bölgesinde yaşanan kitlesel arı ölümlerine Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı’nın yanıtlaması istemiyle soru önergesi verdi.
Tarımın görünmeyen ama vazgeçilmez aktörlerinden biri olan arıların, iklim krizinin ve kontrolsüz pestisit kullanımının kurbanı olduğunu belirten Karal, Hacettepe Üniversitesi Arı ve Arı Ürünleri Araştırma Merkezi Müdürü Prof. Dr. Aslı Özkırım’ın açıklamalarına işaret ederek, Karadeniz Bölgesi’nde kış sonrası arı kolonilerinin yüzde 50’den fazlasının yok olduğuna dair iddiaları gündeme getirdi.
Bu durumun yalnızca bir sektör sorunu değil, gıda arz güvenliği, kırsal kalkınma ve ekosistem dengesi açısından bir “alarm” olarak nitelendiren Milletvekili Karal, Karadeniz’in yanı sıra Trakya, Kırklareli ve Akdeniz bölgelerinde de benzer kayıpların yaşandığını, bazı bölgelerde koloni kayıplarının yüzde 50’ye ulaştığını vurguladı.
Karal, Birleşmiş Milletler verilerine göre küresel tarımsal üretimin yüzde 75’inin tozlayıcı canlılara bağlı olduğunu, Türkiye’nin de 8 milyon kovanla dünyada ilk üçte yer aldığının altını çizdi. Arıların yok olmasının tarımsal üretimde de ciddi risk oluşturacağını ifade eden Karal, soru önergesinde şu soruları sordu:
"Prof. Dr. Aslı Özkırım’ın Karadeniz Bölgesi’nde arı kolonilerinin yüzde 50’den fazlasının kış sonrası yok olduğu yönündeki açıklamaları Bakanlığınızca doğrulanmakta mıdır? Elinizde bu durumu destekleyen bilimsel veya saha verileri var mıdır?
"2025 yılı itibarıyla arı ölümleri en yoğun hangi illerde görülmüştür? Bu kayıpların aylık ve yıllık dağılımına ilişkin Bakanlığınızda güncel veri mevcut mudur?
"Ani mevsim değişiklikleri, don ve dolu gibi ekstrem hava olaylarının arı ölümleri üzerindeki etkisini analiz eden bir tarımsal meteoroloji entegrasyon çalışması yapılmış mıdır?
"İklim kaynaklı etkilerin yanı sıra pestisit kullanımı ve tarım ilaçlarının arı sağlığı üzerindeki etkilerini izleyen bir ulusal ekosistem izleme sistemi mevcut mudur? Varsa hangi kurumlarca yürütülmekte, ne tür veriler toplanmaktadır?
"Arı ölümleriyle mücadelede Bakanlığınız tarafından yürütülen veya planlanan erken uyarı sistemi, mevsimsel risk haritalaması, bölgesel takip takvimi gibi bir yapı var mıdır?
"Arıcılara ve tarım sektörü çalışanlarına yönelik eğitim, bilgilendirme ve danışmanlık programları uygulanmakta mıdır? Bu programlar hangi illeri kapsamakta, hangi kurumlarla iş birliği yapılmaktadır?
"Arı kolonilerinin iklim stresine dayanıklılığını artırmaya yönelik olarak yerli arı ırklarının korunması ve geliştirilmesi için genetik ıslah projeleri yürütülmekte midir?
"Türkiye Arı Yetiştiricileri Merkez Birliği ve üniversitelerle (örneğin Hacettepe, Namık Kemal) ortak yürütülen izleme projeleri nelerdir? Bu projelerde kullanılan örnekleme sayısı, coğrafi dağılım ve değerlendirme metodolojisi nedir?
"2025 yılında mevsimsel arı ölümleri nedeniyle bal üretiminde öngörülen kayıp miktarı nedir? Bu kaybın iç piyasada gıda fiyatlarına, üretici gelirine ve arz güvenliğine etkisi analiz edilmiş midir?
"İklim değişikliğiyle mücadele stratejileri ve tarımsal destek mekanizmaları içerisinde arıcılığa yönelik özel tedbirler planlanmakta mıdır? Bakanlığınız bünyesinde bu kapsamda hazırlanmış bir stratejik yol haritası bulunmakta mıdır?”
(Hibya)
