Shapotou’dan Taklamakan’a: Çin’in çölleşmeyle mücadelesi dünyaya ilham veriyor
CGTN Muhabiri Berna Yang, Çin’in kum kontrolü hikayesinin, bilimsel keşifler, toplumsal katılım ve uluslararası iş birliği ile örülmüş yeşil bir yol olduğunu söyledi.
CGTN Muhabiri Berna Yang, 1950'lerde Çinli bilim insanlarının, Bao-Lan demiryolunu korumak için burada "saman setleriyle kum sabitleme yöntemini" geliştirdiğini aktardı. Buğday saplarının kumun içine ızgara şeklinde yerleştirilerek rüzgarın hızı keserek, kumun hareketi engellediği ve zamanla bitkilerin kök salmasını sağladığını belirten Berna Yang, "Bugün bu teknik, Tengger Çölü'nü 25 kilometre geri çekmekle kalmadı, aynı zamanda Birleşmiş Milletler tarafından küresel çapta benimsenerek çölleşmeyle mücadelenin sembolü haline geldi." dedi.
Çin'in kum kontrolündeki bilgeliğinin sadece Shapotou ile sınırlı olmadığına vurgu yapan Berna Yang, "Dünyanın en büyük hareketli çölü olan Xinjiang'daki Taklamakan Çölü'nde, Çin 'fotovoltaik kum kontrolü' modelini geliştirdi. Bu modelde güneş panelleri hem gölge oluşturarak buharlaşmayı azaltıyor hem de altında kuraklığa dayanıklı bitkilerin büyümesine olanak tanıyor. Böylece hem elektrik üretimi yapılıyor hem de kumlar sabitleniyor. Tarım Havzası'ndaki güneş enerjisi santralleri, 100 bin dönümlük bir alanı kaplayarak yılda 2 milyar kilovatsaat elektrik üretirken, aynı zamanda kum fırtınalarını da azaltıyor. 'Üstte elektrik, altta yeşillik' olarak bilinen bu model, enerji sıkıntısı ve toprak bozulumuyla mücadele eden Orta Doğu ve Afrika ülkelerine ilham veriyor." ifadelerini kullandı.
Bölgesel stratejiler ve uluslararası iş birliği
Berna Yang, bilimsel kum kontrolünün özünün, her bölgenin kendine özgü koşullarına uygun çözümler üretmek olduğuna dikkat çekerek "İç Moğolistan'daki Kubuqi Çölü, 'güneyden kuşatma, kuzeyden engelleme, ortadan bölme' stratejisiyle çölü orman şeritleri ve kumul yolları ile parçalara ayırıp kontrol altına aldı. Bu sayede çöl kontrol oranı yüzde 7'den yüzde 40'a yükseldi. Gansu'daki Minqin ise iki büyük çöl arasında sıkışmış olmasına rağmen, 'saman setleri + seksen ağaç' kombinasyonuyla 'kumun ilerlemesi, insanın geri çekilmesi' durumunu, 'yeşilin ilerlemesi, kumun gerilemesi' durumuna çevirdi. Bu örnekler, tek bir modelin her yerde geçerli olmadığını, ancak Çin'in deneyiminin ayarlanabilir bir metodoloji sunduğunu gösteriyor: Önce mühendislikle kum sabitleme, ardından biyolojik önlemler ve son olarak ekonomik faaliyetlerle entegre sürdürülebilir bir ekosistem oluşturma." açıklamasını yaptı.
Çin'in bu başarılarının sadece kendi içinde kalmadığını belirten Berna Yang, "Shapotou Araştırma İstasyonu, 90'dan fazla ülkeden 5 binden fazla uzmana eğitim verdi. Örneğin, Iraklı uzmanlar saman setlerini hurma dallarına uyarlayarak Mezopotamya'daki kumulları sabitledi. Moğolistan ise Çin teknolojisinden esinlenerek 'Bir Milyar Ağaç' projesini başlattı. Bu bilgi paylaşımı, çölleşmenin sınır tanımadığını ve çözümün de uluslararası iş birliği gerektirdiğini gösteriyor." dedi.
Ekonomi ve çevre korumanın uyumlu dansı
Berna Yang, Çin'in kum kontrolü çalışmalarının, "çevre koruma ve ekonomik kalkınmanın karşıt olduğu" yanılgısını ortadan kaldırdığına dikkat çekerek şu bilgileri verdi:
"Ningxia'da çöl kenarındaki bağlardan kaliteli şaraplar üretiliyor; Ordos'ta güneş panellerinin altında otlayan koyunlar çiftçilere yeni gelir kapısı oluyor; Xinjiang'da ise yeşil enerji projeleriyle üretilen temiz elektrik doğrudan fabrikalara ulaşıyor. Bu uygulamalar, ekolojik iyileştirmenin istihdam yaratabileceğini, endüstrileri canlandırabileceğini ve yeni ekonomik büyüme alanları oluşturabileceğini kanıtlıyor. Shapotou'nun saman setlerinden Taklamakan'ın güneş enerjisi panellerine kadar, Çin'in kum kontrolü hikayesi, bilimsel keşifler, toplumsal katılım ve uluslararası iş birliği ile örülmüş yeşil bir yoldur. Bu deneyim, dünyaya basit ama güçlü bir mesaj veriyor: Çöller yenilmez değildir. Ancak bu zafer, sabır, yenilik ve bilgi paylaşımı gerektirir. Bir Afrikalı akademisyenin de dediği gibi; 'Çin'in deneyimi bize gösterdi ki, çöl sorunu çözülemez değil, çözülebiliyor.'"
(Hibya)
