Dünyanın en gelişmiş savaş uçağı kabul edilen F-35 Lightning II, teknolojisiyle övgü toplarken aynı zamanda en çok tartışılan savunma projelerinden biri olmaya devam ediyor. Milyarlarca dolarlık maliyet, siyasi anlaşmazlıklar ve güvenlik kaygıları nedeniyle birçok ülke siparişlerini iptal ediyor ya da azaltıyor. Özellikle Birleşik Arap Emirlikleri’nin (BAE) bu süreçteki tutumu dikkat çekiyor.
F-35: Dünyanın En Pahalı Savunma Projesi
F-35, ABD’nin bugüne kadar geliştirdiği en kapsamlı uluslararası savunma iş birliği projelerinden biri.
Başlangıçta hedef; maliyetleri ortak ülkelerle paylaşmak ve NATO için ortak bir 5. nesil savaş uçağı üretmekti.
ABD’nin bu hamlesiyle F-16’ların yerini alacak modern bir platform öngörülüyordu.
Ancak proje ilerledikçe sorunlar büyüdü.
-
Yüksek maliyetler,
-
Operasyonel kısıtlamalar,
-
ABD’nin müttefiklerine güven vermeyen politikaları,
ülkelerin siparişleri gözden geçirmesine yol açtı.
Trump Etkisi ve NATO’daki Güven Sorunu
F-35 tartışmalarının fitilini ateşleyen unsurlardan biri de Donald Trump’ın NATO ülkelerine yönelik baskıları oldu.
Trump’ın, savunma harcamalarını artırmayan ülkeleri hedef alan tehditleri ve ABD’nin Ukrayna-Rusya savaşı sürecindeki belirsiz tutumu, müttefiklerde şu soruyu gündeme taşıdı:
“ABD gelecekte bizi yalnız bırakır mı?”
Bu belirsizlik, bazı ülkeleri alternatif savaş uçağı projelerine yönlendirdi.
Birleşik Arap Emirlikleri: Rafale ve KF-21’e Yöneliş
En dikkat çekici örneklerden biri Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) oldu.
-
2020’de Trump döneminde onaylanan 23 milyar dolarlık F-35 paketi (50 uçak + 19 SİHA) Biden yönetimi tarafından askıya alındı.
-
Görünürdeki gerekçe; teknik gereksinimler, maliyet ve güvenlikti.
-
Asıl sorun ise BAE’nin Huawei 5G teknolojisi kullanması ve Çin’e yakınlığı oldu.
ABD, BAE’ye uçakları satmak istese de kontrolü kısıtlamalarla elinde tutmak istedi.
Abu Dabi bu şartları kabul etmedi ve rotayı başka ülkelere çevirdi:
-
Fransa ile 80 Rafale F-4 için 19 milyar dolarlık anlaşma yaptı.
-
Çin’den L-15 jetleri tedarik etti.
-
Güney Kore’nin geliştirdiği KF-21 Boramae savaş uçağına yöneldi.
Nisan 2025’te BAE ile Güney Kore arasında kapsamlı bir iş birliği imzalandı.
7 Ağustos 2025’te ise iki ülke temsilcileri dostluk uçuşu yaparak bu ortaklığı perçinledi.
KF-21: Yeni Rakip Geliyor mu?
BAE’nin ilgisini çeken KF-21, Güney Kore’nin geliştirdiği yeni nesil savaş uçağı:
-
Düşük radar görünürlüğüne sahip,
-
Gelişmiş AESA radarı bulunuyor,
-
Havadan havaya ve havadan karaya modern mühimmat taşıyabiliyor.
Her ne kadar F-35’in seviyesine ulaşması zaman alsa da, daha düşük maliyet ve daha esnek kullanım şartları nedeniyle birçok ülke için cazip bir alternatif haline geliyor.
