Ticaret Bakanlığı tarafından, zeytinyağı fiyatlarının iç piyasada stokçuluk ve ihracattaki artışın etkisiyle yükselmesi üzerine aldıkları ihracat kısıtlaması kararı hakkında, “Yeni hasat dönemi başlayıncaya kadar, dökme ve varilli zeytinyağı ihracatına kayıt verme işlemi durdurulmuştur. Bu kararımız kısa sürede iç piyasadaki yükselmiş fiyatları geriye çekecektir” açıklaması yapıldı.
Ticaret Bakanlığı tarafından yapılan açıklamaya göre, ihracatın temmuz ayında, temmuz verisi olarak tarihin en yüksek rakamı olarak gelmesinin Ticaret Bakanlığı ve bazı sektör ve ürünlerde deprem yaralarının sarılması sürecinde ithalatın artışı ve bunun nedenleri Ticaret Bakanlığının gündeminde yer ediniyor. Ayrıca Ticaret Bakanlığı tarafından vatandaşların ihtiyaç duyduğu her ürüne rahatça ulaşabilmesi ve uygun fiyattan alabilmesi için gerektiğinde ihracat veya ithalatta ürün bazlı değişikliklere gidebiliyor.
Açıklamaya göre, son zamanlarda küresel ısınma ve sonucunda Akdeniz havzasındaki baskın kuraklıktan dolayı İspanya ve İtalya başta olmak üzere birçok ülkede zeytin ve zeytinyağı üretimi büyük hasar aldı ve küresel ölçekte zeytinyağı fiyatları tavan yaptı. Bu durumda Türkiye’nin zeytinyağı ihracatçıları da bu pazardan daha çok pay alabilmek için ihracata hız vermeye başladı. 2022/23 sezonu ilk dokuz ayında toplam zeytinyağı ihracatı bir önceki sezonun aynı dönemine göre miktar bazında yüzde 240 artarak 632 milyon dolarlık 136,5 bin ton olarak gerçekleşti. Kutulu zeytinyağı ihracatı miktar bazında yüzde 3 artarken, dökme zeytinyağı ihracatı 5,5 kat, varilli ihracatı 4 kat arttı. İspanya’ya olan ihracat ise 21 kat, İtalya’ya ihracat ise 44 kat arttı.
“Kutulu ambalajlı katma değeri yüksek zeytinyağı ihracatında kısıtlama yer almıyor”
Açıklamaya göre, son haftalarda hem ihracattaki büyük artış, hem de iç tüketim piyasasında stokçuluk yoluyla ve arz tedariki endişesi gerekçesiyle zeytinyağı fiyatlarının hızla artmaya başladığını gözlemleyen Ticaret Bakanlığı, Türkiye’de vatandaşların zeytinyağını tüm dünyadaki gibi çok yüksek fiyatlardan tüketmemesi amacıyla 19 Temmuz’da litrede 20 sent fon kesintisi uygulaması getirmek zorunda kaldı. 31 Temmuz’da yakın gelecekte yeni hasat dönemi başlayıncaya kadar, dökme ve varilli zeytinyağı ihracatına kayıt verme işlemi durduruldu. Kutulu ambalajlı katma değeri yüksek zeytinyağı ihracatında kısıtlama yer almıyor. Bolluk döneminde zeytinyağı ihracatının katma değerli ve yüksek fiyatlı olmasından Ticaret Bakanlığı memnuniyet duyuyor.
Açıklamanın devamında şu ifadelere yer verildi:
“Ancak iç tüketimde vatandaşımızın yüksek fiyatla mağdur edilmesine de göz yummayız. Nitekim varili ve dökme zeytinyağının ihracatını kısıtlama kararımız, kısa sürede iç piyasadaki yükselmiş fiyatları geriye çekecektir. Önümüzdeki sezonun tablosunu görmek zorundayız. Yeni sezonda Akdeniz’deki kuraklık devam ederse ve zeytin üretimi düşük gelirse, bu durumda zeytinyağı daha da hassas bir ürün olacak ve devletimizin ve ilgili tüm bakanlıkların bu ürünün üretimi ve vatandaşa ulaşması için daha farklı tedbirler alması gerekebilecektir. Tarım sektöründe, gıda ürünlerinde denge büyük çoğunlukla iklim ve meteorolojik şartlardan etkilenmektedir.
Nitekim geçtiğimiz kışın durgun ve kurak geçmesi başta buğday olmak üzere tahıl ürünlerinde karar alıcıları endişeye sevk etmişti. Fakat ilkbahar aylarında aldığımız verimli yağışlar ve hükümetimizin üretim ve fiyat destekleri neticesinde tarımda birçok üründe istenilen düzeyde üretim artışı gerçekleşti ve üreticimizin yüzü güldü. En önemli ürünlerimizden tahıllarda, buğday ve un fiyatları için bir olumsuzluk oluşmadı. Ticaret Bakanlığı olarak, Tarım ve Orman Bakanlığı ile istişare ve koordinasyon içinde, üretim tüketim, ihracat ve ithalat rakamları bazında, arz talep ve stoktaki rakamları dikkatle takip ederek, iç fiyat düzeyi ve ihracat artışı arasında dengeli bir politika sürdürüyoruz.”
“Önceliğimiz, halkımızın menfaatleridir ve bu açıdan atılan adımların etkileri ve sonuçları anlık takip edilerek süreç yürütülmektedir”
Zeytinyağında iç tüketimde fiyatın düşürülerek vatandaşları korumayı ve ihracatçıları kutulu ambalajlı olarak katma değeri yüksek fiyatlı zeytinyağı ihracatına yöneltmeyi amaçlayan söz konusu kararın, tekraren yeni hasat dönemine kadar, sadece dökme ve varilli zeytinyağı ihracatına kayıt vermeme uygulaması olduğu belirtilen açıklamada, “Kutulu ambalajlı ihracatta kısıtlama yoktur. Önceliğimiz, halkımızın menfaatleridir ve bu açıdan atılan adımların etkileri ve sonuçları anlık takip edilerek süreç yürütülmektedir. Bundan başka, Ankara’da ve İstanbul’da araç stokçuluğu yapıldığına dair bazı ihbarlar ve medyaya yansımamış başka ihbarlar, Ticaret Bakanlığımızca takip edilmektedir.
Bu konuda kanunların Ticaret Bakanlığımıza verdiği yetki çerçevesinde en üst limitte cezalar uygulanmaktadır. Öte yandan, yaz mevsiminde turizm yoğunluğunun artışından dolayı turistik bölgelerde fahiş fiyat uygulayan bazı işletmeler, daha da önemlisi müşteriler arasında ayrımcılık yapan bazı işletmelerin varlığı da şu çağda hala aldığımız şikayetler arasındadır. Özellikle İnsanlara kılık kıyafet, yaşam biçimi, etnik köken ya da inanışları üzerinden ‘şu tarz insanlar buraya giremez’ şeklinde insanlık dışı uygulama yapanlar hakkında en ağır müeyyidelerin uygulanması için de gerekli denetim ve çalışmalar devam etmektedir. Vatandaşlarımızdan isteğimiz bu tür çağ dışı uygulamalar dahil olmak üzere her türlü ölçü dışı uygulamayı anında yerel yönetimlerimize ve Ticaret Bakanlığımıza bildirmeleridir. Gerekenin yapılacağından kimsenin şüphesi olmamalıdır” değerlendirmesi yapıldı.
