Bandırma Onyedi Eylül Üniversitesi, Bandırma, Gönen, Erdek ve Manyas’ta ustadan çırağa sevgi ve emekle aktarılan, incelik ve beceri isteyen pek çoğu el emeği kaybolmaya yüz tutmuş 33 mesleği tespit etti.
Bandırma Onyedi Eylül Üniversitesi’nin unutulmaya yüz tutan mesleklerin tespitine yönelik 1,5 yıl süren saha çalışması bitti. ‘Bandırma ve Çevresinde Yaşayan İnsan Hazineleri ve Geleneksel Meslekler’ projesi kapsamında ibrikçilik, saraçlık, nakkaşlık, bıçakçılık, yorgancılık gibi 33 farklı unutulmaya yüz tutan meslek ustasına ulaşıldı.
“GELENEKSEL ÜRETİM YÖNTEMLERİ HIZLA YOK OLUYOR”
Proje Yürütücüsü İnsan ve Toplum Bilimleri Fakültesi Türk Halk Edebiyatı Bölümü Öğretim Üyesi Dr. Öğr. Üyesi Berna Ayaz, teknolojinin gelişmesi, ihtiyaçların değişmesiyle birlikte geleneksel üretim yöntemlerinin hızla kaybolmaya yüz tuttuğuna dikkat çekti. Ayaz. “Geleneksel meslekler yok olmayla kalmamış, bu mesleklere dair anlatı, jargon, usta-çırak ilişkisi gibi kültürel unsurların da kaybolmasına sebep olmuş. Bu nedenle çalışmamızın temel amacı kültürel anlamda artık son temsilcilerini bulduğumuz ustalarımızla ilgili görüntü ve ses kayıtları da aldık” dedi.
“GELENEĞİN DEVAMI İSTENİYORSA USTALAR DESTEKLENMELİ”
Ustaların, yaptıkları işi peygamber mesleği olarak gören ve zorlu bir eğitimden geçen kişiler olarak nitelendiren Ayaz, belirli bir formasyonla bu mesleklerin öğrenilmesi ve öğretilmesinin çok zor olduğuna değindi. Bölgenin ticaret odaları, esnaf ve sanatkârlar odaları, belediyeleri bu meslek ustalarının büyük çoğunluğuyla iletişim içerisinde bulunmamasının büyük eksiklik olduğunun önemle altını çizen Ayaz, “Geleneğin devamı isteniyor ve bekleniyorsa geleneksel mesleklerin icracıları için özel şartlar oluşturulmalı ve bu kişiler desteklenmelidir. Yaş olarak 65 yaşın üzerinde olan ustalara ayrıca kolaylıklar sağlanmalıdır. Yetenekli ve bu işi yapmak isteyen gençleri sigorta ve yevmiye bağlamında destekleyecek ancak usta olup olamayacağına karar yetisini de ustaya bırakacak şekilde projelere, uygulamalara ihtiyaç bulunmaktadır. Bu noktada yerel yönetimlerle ustalar arasında bir kopukluk olduğu aşikardır” diye konuştu.
İNSAN HAZİNELERİ ENVANTERİ OLUŞTURULDU
Çalışmada, her mesleğin ayrı bir başlık altında incelendiğini ifade eden Ayaz, mesleklerle ilgili genel bilgiler, ustaların tanıtımı, kullanılan madde ve aletler, ürünlerin yapılışı ve kullanım alanları, meslekle ilgili sorunlar, usta-çırak ilişkisi, çırak yetiştirmedeki zorluklar ve ilkeler, bu mesleklerin Bandırma ve çevresindeki ekonomiye olan katkılarının tek tek değerlendirildiğini söyledi. ‘Bandırma ve Çevresinde Yaşayan İnsan Hazineleri ve Geleneksel Meslekler’ projesiyle bölgenin yaşayan insan hazinelerinin envanterinin de oluşturulduğunu kaydeden Ayaz, envanteri Balıkesir İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü ile paylaşacaklarını ifade etti.
PROJE KİTAP OLUYOR
Proje kapsamında tespit edilen meslekler bıçakçılık, dericilik, yorgancılık, kalaycılık, semercilik, ayakkabıcılık, maşıngacılık, ibrikçilik, kaşıkçılık, sepetçilik, süpürgecilik, iğne oyacılığı, saraçlık, demircilik, saz yapımı, kemençe yapımı, marangozluk, dokumacılık, ayakkabı boyacılığı, değirmencilik, nakkaşlık olarak sıralandı. 1,5 yıl süren saha çalışması ise ‘Bandırma ve Çevresinde Geleneksel Meslekler’ alt başlığıyla “El Emeği Göz Nuru” adlı kitap olarak basılacak. Proje Yürütücüsü Dr. Öğretim Üyesi Berna Ayaz’a saha çalışmalarında Dr. Öğr. Üyesi Zehra Nurdan Atalay, Yüksek Lisans Öğrencisi Mahir Çakmak, Gönen Halk Eğitim Merkezi’nden Dilek Küçükköse ve fotoğrafçı Ercan Fırat destek sağladı.
