Merkez Bankası, Kapalıçarşı’da yeni bir müşteri olarak yerini aldı. Söylentilere göre, her gün 260 milyon dolar toplayarak piyasada döviz işlemleri gerçekleştiriyorlar. Benzer şekilde bankalar ve döviz bürolarının uyguladığı sıkı kurallardan kaçan şirketler de Kapalıçarşı’ya yöneliyor. Muhalefete göre bu durumun sonucu: eşi benzeri görülmemiş bir ekonomik kriz.
Dünyanın en eski ve en büyük alışveriş merkezlerinden biri olan Kapalıçarşı, 560 yılı aşkın bir geçmişe sahip ve 2,486 dükkanı, 16 hanı, 22 kapısı, 2 bedesteni ve 64 cadde ve sokağı bulunuyor. 45,000 metrekarelik kapalı alana sahip olan tarihi çarşı, altın ticareti ile öne çıksa da son zamanlarda döviz ticaretinde de yoğunluk yaşıyor. Özel şirketler, bireyler ve Ekonomim.com’dan Yener Karadeniz’in haberine göre, Merkez Bankası bile son 1-1.5 aydır Kapalıçarşı’da aktif olarak işlem yapıyor.
Muhalefetten gelen tepkilere bakmadan önce haberin kaynağına gidersek;
Ekonomi gazetesi olarak, Ekonomim.com durumu yerinde gözlemlemek için Kapalı Çarşı’ya gittiğini belirtiyor. Geçtiğimiz Cuma günü, Kapalıçarşı’da ziyaretçi sayısı oldukça yüksek olmasına rağmen dükkanlarda beklenen hareketlilik gözlenmedi derken, döviz bürolarının bulunduğu bölgede yüklü miktarlarda işlemler gerçekleştiriliyordu, diyor. Güvenlik görevlileri eşliğinde, bir döviz bürosundan diğerine taşınan daha önce görülmemiş şekilde 3-4 tekerlek üzerine oturtulmuş demir sandıklar gözlemlenmiş. İşlem yapmak için açık olan döviz büroları, işlem tamamlandıktan sonra kepenklerini indirip ve ardından yeniden işleme açıyormuş. Saat 17.00’ye yaklaştıkça hareketlilik daha da artıyormuş.
Ekonomim.com’a konuşan kaynaklar, Kapalıçarşı’nın döviz fiyatlarının piyasadan 1-1,5 ay önce daha düşük olduğunu ve son zamanlarda Merkez Bankası’nın yanı sıra reel sektörün de buradan alım yapmaya başladığını söyledi. Banka yetkililerinin her gün yüklü miktarda TL getirerek döviz topladığı belirtilirken, bu da döviz fiyatlarının her hafta bir önceki haftaya göre daha yüksek olmasına ve makasın çarşı lehine açılmasına neden oluyor.
HER GÜN 5 MİLYAR TL GETİRİP, 260 MİLYON DOLAR GÖTÜRÜYOR
Verilen bilgilere göre Merkez Bankası, her gün Kapalıçarşı’ya 5 milyar TL getirerek döviz alımı yapıyor ve alınan döviz miktarı günlük olarak yaklaşık 260 milyon dolar seviyesinde değişiyor. Son dönemde sandıklı döviz işlemleri Merkez Bankası dışındaki diğer kurumlar tarafından da gerçekleştiriliyor. TL’nin değer kaybı nedeniyle işlem hacmi düşük olsa da, nakit paranın fiziksel hacminin yüksek olması, taşıma işlemi hizmeti veren lojistik şirketlerinin de oluşmasına neden olmuş.
Bir piyasa uzmanı, hükümet seçimleri sonrasında kur korumalı mevduat uygulamasının sona ereceğini ve bunun da döviz talebinde artışa neden olacağını belirtiyor. Bu nedenle, Merkez Bankası, olası döviz taleplerine hazırlıklı olmak için Kapalıçarşı’dan da döviz topluyor. Her yılın ilk çeyreği genellikle döviz arzı açısından sıkıntılı dönemlerdir ve Kapalıçarşı, bu dönemde önemli bir kaynak olarak görülmektedir. Ancak, uzmanlar, bu yıl kurumlar ve kamudan gelen yoğun talebin daha önce hiç olmadığı kadar yüksek olduğunu söylüyorlar.
“EŞİ BENZERİ GÖRÜLMEMİŞ BİR KRİZLE SONUÇLANABİLİR”
Merkez Bankası’nın dövizi Kapalıçarşı’dan aldığını şimdiye kadar hiç duymadığını söyleyen muhalefetten tepkiler geliyor. Muhalefete göre seçime günler kala alınan kararlar Türkiye ekonomisini felakete sürüklüyor.
CHP Ekonomi Politikaları Başkanı Faik Öztrak yaşanılan durumu “Türkiye “Cumhuriyet” Merkez Bankası’nı Saray’ın kerameti kendinden menkul politikaları sonucu geldiği yer.” olarak açıklıyor.
Bir yıllık cari açık 55 milyar doları aşıp 10 yılın rekorunu kırınca, Merkez Bankası da Kapalıçarşı'dan tekerlekli demir sandıklarla dolar toplamaya girişir.
Türkiye "Cumhuriyet" Merkez Bankası'nı Saray'ın kerameti kendinden menkul politikaları sonucu geldiği yer budur: pic.twitter.com/ZTYWaG1hpg
— Faik Öztrak (@faikoztrak) April 10, 2023
İYİ Parti Ekonomi Politikaları Başkanı Bilge Yılmaz, “1970’lere geri döndük. Tanzim kuyrukları, yasaklar derken Merkez Bankası, ihtiyaç duyduğu dövizi Kapalıçarşı’dan alıyor”.
İYİ Parti Kalkınma Politikaları Başkanı Ümit Özlale, “…Hal böyle olunca da spot piyasa ile Kapalıçarşı arasındaki marj da büyüyor. Bu hayra alamet değil. Ekonomi yönetimindeki cehaletin sonucu eşi benzeri görülmemiş bir krizle sonuçlanabilir.”
Gelecek Partisi Sözcüsü Serkan Özcan “Böyle bir kurumun enflasyonu düşürebileceğine kim inanır??” diyerek tepkisini gösterirken, Gelecek Partisi Ekonomi Politikaları Başkanı Kerim Rota, “Sağlıklı çalışan bir piyasa olsaydı, nakit dövizinizi Kapalıçarşı’da satarken alacağınız fiyatın bankanızda döviz bozdurmaya göre daha düşük olması gerekirdi. Oysa uzun süredir bu makas tersine dönmüş durumda.” paylaşımıyla eleştiride bulundu.
