Putin, Başkanlık Görevindeyken Savaş Suçlarından Yargılanamayacak
Brüksel, 10 Nisan (Velhasıl Gazetesi) – Euronews’in bildirdiğine göre, Batılı ülkeler tarafından Ukrayna’ya yönelik saldırılarla ilgili suçlamaları ele almak amacıyla oluşturulması planlanan özel mahkeme, Vladimir Putin’in Rusya’nın başkanı olduğu süre boyunca gıyaben yargılanmasına izin vermeyecek.
Euronews'e konuşan ve süreç hakkında bilgi sahibi olan iki Avrupalı yetkiliye göre, aynı hüküm Rusya Başbakanı Mihail Mişustin ve Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov için de geçerli olacak.
Bu üst düzey yetkililerin yargılanmasına ancak sanıkların fiziksel olarak odada bulunmaları halinde izin verilecektir. Rusya'nın Ukrayna'nın işgalini suç olarak kabul etmediği ve Batı ile işbirliğine kesinlikle karşı olduğu düşünüldüğünde bu pek olası değildir.
Alternatif olarak, Putin görevden ayrıldıktan sonra gıyaben bir yargılama yapılabilir.
Koşullar, Strazburg merkezli bir insan hakları örgütü olan Avrupa Konseyi çerçevesinde özel mahkemenin kurulması için yasal temeli sağlayacak olan taslak anlaşmada ortaya kondu. Örgüt Avrupa Birliği'nin bir parçası değil ancak blok sürece yakından dahildir.
Teknik çalışmalar, Mart ayı sonlarında Strazburg'da sözde "Çekirdek Grup"un bir toplantısında tamamlandı ve üç ayrı taslak belge hazırlandı: Ukrayna ve Avrupa Konseyi arasındaki ikili bir anlaşma, özel mahkemenin tüzüğü ve özel mahkemenin yönetimini ayrıntılı olarak açıklayan anlaşma.
İmza, Avrupa Günü ile aynı zamana denk gelen 9 Mayıs'ta Kiev'de atılacak şekilde kalemle planlandı, ancak kesin zaman çizelgesi siyasi desteğe bağlı olacak.
Bir AB yetkilisi, gıyaben yargılama konusundaki sınırlamaların ülkeler arasında bir "uzlaşma" olarak görüldüğünü belirtti. Aylar süren müzakerelerin ardından, hüküm artık "tamamlanmış bir anlaşma" ve sunumdan önce neredeyse hiç değiştirilme şansı yok.
Yetkili, "Sonuçta, mesele siyaset ve pazarlık" dedi.
Kiev anlaşmayı imzaladıktan sonra, metin örgüte taraf olan 46 ülkenin temsilcilerini bir araya getiren Avrupa Konseyi Parlamenter Meclisi'nde oylamaya sunulacak. Rusya, savaşı başlattıktan kısa bir süre sonra ihraç edildi.
Anlaşmanın onaylanması için üçte iki çoğunluk gerekecek ve üye devletler arasında girişim için geniş destek olması sayesinde neredeyse garanti altına alınmış durumda.
Macaristan ve Sırbistan gibi Rusya yanlısı tutumlar benimseyen bazı ülkeler çekimser kalabilir veya aleyhte oy kullanabilir, ancak bireysel vetolar uygulanmayacak.
Kanada, Avustralya, Yeni Zelanda ve Japonya gibi kıta dışındaki demokratik ülkelerin girişime katılması ve meşruiyetini genişletmesi bekleniyor.
Rusya ile yakınlaşmaya başlayan ABD'nin katılması pek olası değil. Joe Biden'ın yönetimi altında ülke Ukrayna'da adalet arayışını desteklemişti ancak Donald Trump'ın göreve başlamasının ardından yönelim değişti.
ABD, Mart ayı sonlarında Çekirdek Grup toplantısına katılmadı. Trump'ın bir barış anlaşması için yaptığı baskının yargı süreçlerini nasıl etkileyebileceği belirsiz.
Avrupa Konseyi sözcüsü Euronews'e "38'den fazla devlet ve Avrupa Birliği mahkemenin kurulmasına siyasi desteklerini ifade etti" dedi.
Yetkililer, anlaşmalar onaylandıktan sonra mahkemenin Lahey'de kurulmasının beklendiğini söyledi. Lahey, uluslararası hukukta uzun bir geleneğe sahip ve halihazırda Uluslararası Adalet Divanı'na (UAD) ve Uluslararası Ceza Mahkemesi'ne (UCM) ev sahipliği yapan bir şehir.
ICC, Ukraynalı çocukların Rusya'ya yasadışı nakli nedeniyle Putin ve yardımcılarından biri hakkında ayrıca tutuklama emri çıkardı.
Saldırı suçu için özel bir mahkeme kurma fikri, Putin'in üç yıldan fazla bir süre önce başlattığı iddia edilen savaşın sorumluluğunu sağlamak için Başkan Volodymyr Zelenskyy tarafından savunuldu.
