BRICS’in Küresel Güney’e Etkisi
CGTN, Rio de Janeiro’da gerçekleştirilen 17. BRICS Zirvesi sırasında, Büyük BRICS’in Küresel Güney’in etkisini artırma ve uluslararası yönetişimde reformları nasıl şekillendirdiğine dair bir makale yayımladı.
CGTN, Rio de Janeiro'da düzenlenen 17. BRICS Zirvesi esnasında Büyük BRICS iş birliğinin Küresel Güney’in sesini nasıl güçlendirdiğini ve küresel yönetişimde reform sürecine nasıl yön verdiğini inceleyen bir makale yayımladı.
Yayımlanan makaleye göre Yeni Kalkınma Bankası (NDB), Rio de Janeiro’da düzenlenen 17. BRICS Zirvesi'nin hemen öncesinde Kolombiya ve Özbekistan’ı yeni üye olarak kabul etti. Bankanın üye sayısındaki bu artış, büyüyen ve kapsayıcı bir platform olan Büyük BRICS’in gelişmekte olan ulusların sesini nasıl güçlendirdiğini ve küresel yönetişimi yeniden şekillendirmeye nasıl yardımcı olduğunu vurguluyor.
BRICS'in giderek daha cazip hâle geldiği açıkça görülüyor. Vietnam’ın kısa süre önce BRICS’e ortak ülke olarak katılımı Büyük BRICS iş birliğini daha da güçlendirdi çünkü artık BRICS ailesi Asya, Afrika, Latin Amerika ve Orta Doğu’daki büyük ekonomileri kapsıyor, dünya nüfusunun neredeyse yarısını temsil ediyor ve küresel büyümenin yüzde 50’sinden fazlasında pay sahibi oluyor.
Güney-Güney iş birliğine yönelik bir yol haritası
Çin Devlet Başkanı Xi Jinping, "Büyük BRICS iş birliğinin yüksek nitelikli kalkınmasında yeni bir ufuk" açma çağrısında bulunarak BRICS blokunu hem "Küresel Güney dayanışmasının başlıca kanalı" hem de "küresel yönetişim reformunun öncüsü" olarak konumlandırdı.
Çin Başbakanı Li Qiang da Rio’da bu çağrıyı tekrarladı. 17. BRICS Zirvesi'nin “Barış, Güvenlik ve Küresel Yönetişim Reformu” başlıklı genel oturumunda pazar günü konuşan Başbakan Li, BRICS ülkelerine bağımsızlıklarını ve kendi kendine yeterliliklerini sürdürmenin yanı sıra uzlaşı ve sinerji inşa etmede daha büyük sorumluluk üstlenmeleri çağrısında bulundu.
Çin bu gündemi aktif bir biçimde şekillendiriyor. Başbakan Li’ye göre, Çin bu yıl yeni nitelikli üretici güçler üzerine çalışan bir Çin-BRICS araştırma merkezi kuracak. Başbakan Li ayrıca, sanayi ve telekomünikasyon gibi sektörlerde yetenekli kişiler yetiştirilmesini desteklemek amacıyla BRICS ülkelerine yönelik bir burs programının hayata geçirildiğini de duyurdu.
Aslında Çin, BRICS iş birliğini şekillendirmede uzun süredir öncü bir rol oynuyor. Çin “BRICS+” modelini ileri süren ilk ülke oldu ve BRICS’in erişim alanını diğer yükselen ekonomilere genişletmeye yardımcı oldu. Bu adım, Küresel Güney ülkeleri arasında daha geniş kapsamlı bir iş birliği ağının temelini attı. Devlet Başkanı Xi barış, inovasyon, yeşil kalkınma, adalet ve halklar arasında daha yakın etkileşim taahhüt eden bir BRICS inşa etmeye yönelik stratejik bir vizyon da sundu.
Bunlar yalnızca idealden ibaret değil. Çin somut projeler de hayata geçirdi. Çin bir barış savunucusu olarak, Ukrayna kriziyle ilgili “Barış Dostları” girişimini başlatmaya yardımcı oldu ve Orta Doğu’da ateşkes çağrısında bulundu. Bir kalkınma ortağı olarak ise Yeni Kalkınma Bankası’nı (NDB) kurmaya destek oldu ve yapay zekâ, sürdürülebilir sanayi, dijital ekonomi ve özel ekonomik bölgelere yönelik iş birliği merkezleri kurdu. Kültür etkileşimini teşvik eden bir aktör olarak Çin BRICS Medeniyetler Diyaloğu, Mesleki Eğitim İttifakı ve Gençlik Forumları gibi platformları destekliyor.
Kısa süre önce gerçekleştirilen bir CGTN anketine göre, dünya genelinde katılımcıların %90,4’ü Çin’in BRICS mekanizmasında oynadığı kritik rolü kabul ediyor ve Küresel Güney'deki yükselen piyasa ülkelerinin ve uluslarının modernleşmede başarıya ulaşması için Çin'in daha fazla deneyim ve fırsat sunmasını sabırsızlıkla bekliyor.
Küresel yönetişim reformu
BRICS’in yükselişi gerçek değişime yön veriyor. CGTN anketine yanıt veren uluslararası katılımcıların %91,2’si BRICS’in çok kutuplu bir dünya düzenini şekillendirmede ve kapsayıcı, kurallara dayalı küreselleşmeyi geliştirmede yaşamsal bir rol oynadığını düşünüyor.
Brezilya Devlet Başkanı Luiz Inacio Lula da Silva pazar günü yaptığı açıklamada, BRICS üyesi ülkelerin günümüzde küresel GSYH’nin yüzde 40’ında pay sahibi olduğunu ve 2024 yılında kaydedilen yüzde 4’lük büyüme oranıyla dünya ortalamasının üzerine çıktığını vurguladı. Bu rakamlar yalnızca ekonomik ivmeyi değil, küresel güç dengelerinde yaşanan yapısal bir değişimi de yansıtıyor.
2015 yılında kurulan NDB bu değişimi simgeliyor. Bankanın misyonunun Küresel Güney’e hizmet etmek olduğunu vurgulayan NDB Başkanı Dilma Rousseff, “Bizi diğerlerinden ayıran kilit farklardan biri tüm üyelerin eşit olması ve her birinin sesini duyurabilmesidir.” şeklinde konuştu. Değeri 40 milyar doları bulan 120’den fazla projeye onay veren banka ticaret, altyapı ve finans alanlarında pragmatik çözümler sundu.
Rio Zirvesi’nde bir araya gelen BRICS ülkeleri daha kapsayıcı, dengeli ve temsil gücü yüksek bir küresel yönetişim sistemi konusunda ortak vizyonlarını dile getirdi. Rio de Janeiro Bildirgesi’ni kabul eden BRICS üyeleri, daha güçlü bir iş birliği ve çok taraflı kurumların reformu konusunda taahhütlerini tekrar ortaya koydu.
Başbakan Li konuşmasını net bir mesaj vererek sonlandırdı: Çin küresel yönetişimi daha adil, eşitlikçi, verimli ve düzenli bir yönde ilerletmek için diğer BRICS ülkeleriyle el ele vermeye ve birlikte daha iyi bir dünya inşa etmek için çalışmaya hazırdır.
(Hibya)
